’S Jongers praat snel en bevlogen als hij spreekt over de enorme kloof tussen ‘hoopvollen’ – de mensen met hun schaapjes op het droge die fluitend door het leven kunnen – en de ‘hooplozen’ - de mensen die door opgestapelde financiële problemen, en daaruit voortkomende mentale problemen, geen uitweg uit de misère zien.
“Armoede is,“ vertelt hij, “meer dan een gebrek aan geld.“ Armoede betekent geen huis, slechte gezondheid, geen baan en geen sociaal netwerk. Het beïnvloedt kansen op goed onderwijs, een gezonde leefomgeving, een fijne buurt en een stabiel leven. Mensen in armoede leven in permanente stress en overlevingsstand, wat leidt tot slechtere gezondheid en een kortere levensverwachting. “Arme mensen gaan zeven jaar eerder dood en leven tot veertien jaar in slechtere gezondheid.”
Het beeld bestaat dat arme mensen 'domme' keuzes hebben gemaakt en zo in armoede zijn terecht gekomen. Maar dat beeld is niet correct. Waar je wieg heeft gestaan, de omstandigheden in je leven bepalen die koers. Er zijn structurele hervormingen van werk, huisvesting, onderwijs en sociale zekerheid nodig om te zorgen dat mensen niet in armoede terecht komen. Want als je eenmaal in armoede zit is het moeilijk om daar uit te komen, ondanks de ondersteuning die er is.
Het huidige armoedebeleid is volgens Tim opgeknipt in stukjes, ingewikkeld en veroordelend. Hulp die mensen zou moeten laten groeien, houdt hen klein. De mensen die aan de knoppen zitten begrijpen de realiteit van armoede niet, omdat ze die bestaansonzekerheid niet kennen. Zo zijn er op scholen lessen over het 'gezonder' eten en krijgen ouders en kinderen goedbedoelde adviezen zoals het eten van meer broccoli, terwijl kinderen zonder ontbijt in de klas zitten. Dit noemt Tim “beledigende broccoli”. En zo is er ontzettend veel coaching en ondersteuning om mensen die in armoede te leven te ondersteunen, maar vaak slaan ze volledig de plank mis. "Mensen die een tesla willen kopen, krijgen een paar duizend euro subsidie van de staat, mensen in armoede krijgen eerst een handvol coaches op hun dak voor ze een euro zien", aldus Tim.
Tim benadrukte dat effectieve hulp zonder ervaringskennis niet mogelijk is. Juist de inbreng van mensen die armoede aan den lijve hebben ondervonden kunnen verschil maken en een bijdrage leveren aan beter beleid. Deze week komt dan ook zijn nieuwe boek uit met de veelzeggende titel 'Armoede uitgelegd aan mensen met geld'.
In Wageningen wordt het belang van die ervaringskennis gezien. Zo heeft Thuis Wageningen in opdracht van de gemeente een onderzoek gedaan ‘Daar kan ik inkomen'. Veertig mensen met een laag inkomen vertellen hun verhaal. De verhalen gaan over de leefwerelden van mensen, hun ervaringen en hoe ze met de situatie omgaan. Het rapport dient als uitgangspunt en kompas voor de gemeente om het beleid rondom armoede, bestaanszekerheid en inkomen te verbeteren en makkelijker te maken.