Op 1 januari 2022 treedt de Wet inburgering 2021 in werking. In de loop der jaren, sinds 1980, is de Wet inburgering minstens 10 keer gewijzigd in de hoop het ideale recept te vinden voor de integratie van migranten in Nederland. Zoals de naam al aangeeft: integratie in de samenleving doet zich voor wanneer verschillende culturen door migratie in hetzelfde gebied samenleven. Er zijn vele definities van het begrip integratie. De definitie die mij het meest aanspreekt is de volgende: Integratie is de opname van personen of bepaalde bevolkingsgroepen in de maatschappij. Een belangrijk kenmerk van integratie is dat de opname van personen of bevolkingsgroepen van beide kanten komt. Zowel de binnenkomende partij als de ontvangende partij passen zich aan de ander aan en daarmee ontstaat samensmelting tussen die twee personen of bevolkingsgroepen. Daarmee onderscheidt integratie zich nadrukkelijk van assimilatie waarbij aanpassing slechts van één kant komt.
Het doel van de nieuwe wet Inburgering is dat inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk meedoen in Nederland. En dat ze daarnaast zo snel mogelijk werk vinden. De belangrijkste veranderingen zijn: De gemeente gaat inburgeringsplichtige nieuwkomers begeleiden bij hun inburgering. In Wageningen besloot het college via een Raadsinformatiebrief (RIB) de Raad te consulteren en informeren, over haar visie, aandachtspunten voor implementatie en hoe de gemeente invulling wil geven aan het proces rondom de veranderopgave inburgering.
Voor de invulling van de eerste RIB heb ik voorgesteld de doelgroep, de inburgeraars nieuw en oud, te betrekken bij het vormgeven van het consultatieproces. De gemeente heeft mijn voorstel overgenomen en gesproken met verschillende ervaringsdeskundigen.
Eén van de personen die als ervaringsdeskundige heeft meegewerkt was Zennu Haile Michael. Voor dit artikel heb ik haar geïnterviewd en gevraagd naar haar ervaringen. Hier onder een korte samenvatting van het gesprek.
Mevr. Haile Michael is van Ethiopische afkomst. Zij woont 31jaar in Wageningen en geeft training Empowerment en Interculturele Communicatie aan immigranten en Nederlanders. Ze heeft deelgenomen aan de werkgroep “ intakegesprek”.
Haile Michael was positief over hoe de gemeente individuele intakegesprekken wil organiseren en aanpassen aan de kennis en mogelijkheden van de inburgeraar. Haile Michael is er van overtuigd dat "de aanpassing van de Wet Inburgering er uiteindelijk toe leidt dat een divers en inclusieve samenleving het nieuwe normaal wordt mits er in de uitvoering aandacht is voor cultuur sensitiviteit”. De regering en maatschappelijke organisaties proberen al jaren op verschillende manieren de integratie te bevorderen en mensen aan te moedigen het Nederlands te leren en werk te zoeken. Dat is in theorie prima. Echter in de praktijk ontstaan misverstanden soms met negatieve gevolgen voor de inburgeraar. Er is weinig aandacht en begrip voor. Volgens Haile Michael komt dit doordat beide kanten, zowel de inburgeraar als de hulpverlener elkaars cultuur niet begrijpen. Haile Michael noemt dat gebrek aan cultuursensitiviteit. Haile Michael zegt: Cultuursensitief zijn heb jij in je zelf, en dat is hoe je iemand die anders begrijpt in de maatschappij. Hoe kan ik in zijn schoenen staan of wat heb ik nodig om de ander goed te helpen. Interculturele communicatie is een benadering vanuit verschillende perspectieven. Bijvoorbeeld een goede bedoeling van de één wordt niet altijd door de ander zo opgevat. Als zo’n misverstand ontstaat en niemand het benoemt het en het gesprek er niet over aangaat, blijft het misverstand bestaan. Om dit te voorkomen is het nodig om niet alleen de inburgeraar maar ook de hulpverlener te trainen in interculturele communicatie. En dat is nieuw.
Voor een goede uitvoering van de wet inburgering is het dus van belang dat ieder in het inburgeringsproces, inburgeraar en hulpverlener, kennis heeft van en werkt aan het ontwikkelen van cultuursensitiviteit. Maar hoe doe je dat?
Naar aanleiding van de tweede RIB heb ik vragen gesteld over Cultuursensitiviteit en hoe dit zich verhoudt tot de uitvoeringsfase van de inburgering, omdat cultureelsensitief handelen de basis dient te zijn van de uitvoering (zowel intern als extern).
Hierop kreeg ik van het college het volgende antwoord: “Cultuursensitiviteit is als iemand zich bewust is van culturele verschillen en oog heeft voor en rekening houdt met de invloed daarvan op verschillen in communicatie, handelen en de belevingswereld van de ander”. Dit vertaalt zich in:
· Meenemen in het profiel van professionals;
· Brede intake met ervaringsdeskundigen en professionals op het gebied van interculturele communicatie;
· Samenwerken met initiatieven die helpen een brug te slaan tussen instanties en migranten voor meer wederzijdse bewustwording en begrip;
· Dialoog aangaan met ervaringsdeskundigen en de rol dat ze krijgen in de ondersteuning bij het inburgeringsproces;
· Aandacht besteden aan cultureel sensitief handelen bij de inkoop van inburgeringsvoorzieningen.
Dit zijn prima uitganspunten, maar deze stonden niet in de 3e RIB over de inkoop van het inburgeringsaanbod en de maatregelen die de gemeente treft voor inburgeringsplichtigen die nog onder het huidige stelsel vallen. Ook in de inkoopregels van FoodValley, waarin Wageningen samenwerkt, wordt voor inburgering cultuursensitiviteit niet meegenomen.
Laten we consequent zijn en de uitgangspunten die het college heeft onderschreven ook in de praktijk brengen en cultuursensitiviteit onderdeel laten zijn van de aanbesteding. Pas dan maken we écht gebruik van ervaringsdeskundigen als Haile Michael.